Met het decreet van 18 maart 2020 inhoudende ‘maatregelen in geval van een civiele noodsituatie met betrekking tot de volksgezondheid’ en het bijbehorende besluit van 20 maart 2020 van de Vlaamse regering voorziet de Vlaamse overheid in een afwijkende vergunningsprocedure voor gezondheidsinfrastructuur en wordt de mogelijkheid gecreëerd om op korte termijn ook maatregelen te nemen m.b.t. het functioneren van de administraties van de overheden.
1. Aanleiding en opzet decreet en uitvoeringsbesluit
Het coronavirus dat de ziekte COVID-19 veroorzaakt, heeft zich vanuit China verspreid naar een hele reeks landen, waaronder België, en neemt duidelijke proporties aan.
Met het decreet van 18 maart 2020 dat maatregelen voorziet ‘in geval van een civiele noodsituatie met betrekking tot de volksgezondheid’ en het uitvoeringsbesluit van 20 maart 2020, worden specifieke (afwijkende) maatregelen voorzien voor het vergunnen van gezondheidsinfrastructuur. Anderzijds wordt ook de mogelijkheid gecreëerd om op korte termijn aangepaste maatregelen te nemen m.b.t. het functioneren van de Vlaamse en lokale administraties.
Het ultieme doel hiervan is de verdere verspreiding van het coronavirus in te dammen en de veiligheid en volksgezondheid te garanderen.
a) Het vergunnen van gezondheidsinfrastructuur
De verspreiding van het virus heeft een impact op de bestaande gezondheidsinfrastructuur. De capaciteit van zowel ziekenhuizen, verzorgingsinstellingen als laboratoria kan onder druk komen te staan, waarbij de vraag naar extra faciliteiten reëel is. Het is bovendien essentieel dat er mogelijkheden worden gecreëerd teneinde een snelle productie mogelijk te maken van geneesmiddelen en onmisbaar medisch materiaal, zoals mondmaskers, beschermende kledij, producten en materiaal om medische testen uit te voeren.
Het goedgekeurde nooddecreet werkt een specifieke afwijkende vergunningstechnische regeling uit voor welbepaalde gezondheidsinfrastructuur, waarvoor niet langer de standaard meldings- en vergunningsprocedure moet worden doorlopen die té veel tijd in beslag zou nemen en voorbijschiet aan de urgentie waarmee maatregelen zich kunnen opdringen.
b) Het functioneren van Vlaamse en lokale administraties
Daarnaast kan de verspreiding van het virus ook een impact hebben op het functioneren van de Vlaamse en lokale administraties.
De Vlaamse overheid maar ook de gemeentelijke en provinciale overheden zijn ertoe gehouden om welbepaalde procedures binnen een vastgelegde termijn te doorlopen, en hierbij verschillende procedurestappen te respecteren. Daarnaast moeten ook bepaalde verplichtingen worden gerespecteerd, bijvoorbeeld de organisatie van een openbaar onderzoek en het inwinnen van adviezen. Ook zijn er bepaalde procedurestappen voorgeschreven die plaatsbezoeken impliceren, die leiden tot bijeenkomsten van burgers, zoals infovergaderingen en hoorzittingen, maar ook tot vergaderingen van commissies van deskundigen en vertegenwoordigers van diverse adviserende instanties. En dit terwijl het noodzakelijk is om net nu menselijk contact zoveel mogelijk te vermijden om de verdere verspreiding van het virus tegen te gaan.
De mogelijkheid bestaat dan ook dat bepaalde (vergunnings)aanvragen niet binnen de gestelde termijnen behandeld kunnen worden of dat bepaalde adviestermijnen niet kunnen worden gerespecteerd, of dat bepaalde procedurele verplichtingen niet meer behoorlijk kunnen worden georganiseerd, wat een impact heeft op de wettigheid van de verleende vergunning/melding.
Om hieraan tegemoet te komen geeft het nooddecreet de mogelijkheid aan de Vlaamse regering om bij besluit bepaalde dwingende termijnen op te schorten of te verlengen dan wel tijdelijk procedureverplichtingen aan te passen.
2. Handelingen, exploitatie, functiewijzigingen inzake gezondheidsinfrastructuur waarvoor tijdelijk geen omgevingsvergunning/melding nodig is
Eerst wordt verder ingegaan op de afwijkende vergunningstechnische regeling waarbij voor welomschreven gezondheidsinfrastructuur tijdelijk niet langer de standaard meldings- en vergunningsprocedure moet worden doorlopen.
a) Afwijkende regeling voor welke handelingen ?
Er is geen omgevingsvergunning of omgevingsmelding vereist voor constructies, functiewijzigingen en exploitaties die tot doel hebben geneesmiddelen en medisch materiaal te maken, of de ziekenhuiscapaciteit en de capaciteit van andere zorgvoorzieningen, verzorgingsinrichtingen of onderzoeksinstellingen te verhogen of te verbeteren om de gevolgen van de civiele noodsituatie met betrekking tot de volksgezondheid te voorkomen of op te vangen.
Voorwaarde is dat de algemene en sectorale milieuvoorwaarden en verplichtingen, en de toepassingsregels ervan bepaald bij of krachtens het decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid worden nageleefd.
b) Duur van de afwijkende regeling
De hier beschreven afwijkende regeling geldt voor de duur van de civiele noodsituatie en omvat (voorlopig) een termijn van maximaal 120 opeenvolgende dagen.
De civiele noodsituatie gaat in op 20 maart 2020 en duurt tot en met 17 juli 2020.
De Vlaamse regering kan de termijn eenmaal verlengen met maximaal 120 opeenvolgende dagen.
In dat geval dient de regering het Vlaams parlement hiervan in kennis te stellen. Het Vlaams parlement kan zich tegen de verlenging verzetten door de beslissing tot verlenging te verwerpen binnen een termijn van twee dagen.
c) Procedure bij het toepassen van de afwijkende regeling
Een instantie (hiermee wordt o.m. bedoeld : farmaceutische bedrijven, bedrijven die medisch materiaal produceren, en ziekenhuizen, zorgvoorzieningen, verzorgingsinrichtingen en (medische) onderzoeksinstellingen) die gebruik wenst te maken van de afwijkingsregeling dient volgende stappen te doorlopen.
1. Uiterlijk de dag voor de start van de stedenbouwkundige handelingen of de exploitatie dient de instantie een mail of brief te sturen aan de Vlaamse Regering (op het adres van het Departement Omgeving of per e-mail : GOP.omgeving@ vlaanderen.be), én aan de betrokken provincie én aan de betrokken gemeente, waarin ze haar intentie meedeelt om de afwijkingsregeling toe te passen.
Het is niet mogelijk om de kennisgeving via het omgevingsloket te bezorgen omdat het loket hier niet op voorzien is.
De mail of brief dient daarnaast volgende informatie te bevatten :
a) een omschrijving van de stedenbouwkundige handelingen en de exploitatie;
b) de toepasselijke rubrieken van de indelingslijst, opgemaakt met toepassing van artikel 5.2.1 van het decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid;
c) de perceelsgegevens waarop de handelingen/exploitatie betrekking heeft.
2. Uiterlijk de dag voor de start van de stedenbouwkundige handelingen of de exploitatie dient de instantie bekend te maken dat ze zich beroept op de afwijkingsregeling, door over te gaan tot de aanplakking gedurende minstens dertig dagen van de kennisgeving met de onder punt 1 vermelde gegevens, en dit overeenkomstig de bepalingen die gelden voor de aanplakking van een affiche van een verleende omgevingsvergunning.
Voor de plaats en de wijze van aanplakking (in welke straten, het soort affiche, de grootte van de affiches enzovoort) wordt verwezen naar de regeling voor de aanplakking van vergunningen, meer bepaald artikel 59 van het besluit van de Vlaamse Regering van 27 november 2015 tot uitvoering van het decreet van 25 april 2014 betreffende de omgevingsvergunning.
Het Departement Omgeving, de betrokken provincie en de betrokken gemeente of gemeenten dienen de ontvangen kennisgeving te publiceren op hun website.
3. Afwijkingen inzake termijnen en procedure voor de Vlaamse en lokale administraties
Het decreet van 18 maart 2020 biedt daarnaast aan de Vlaamse regering de mogelijkheid om voor de duur van de civiele noodsituatie nadere regels uit te werken voor de opschorting, het stuiten of de verlenging van proceduretermijnen of de tijdelijke aanpassing van procedurele of administratieve verplichtingen.
Mocht de coronacrisis (nog) grotere proporties aannemen, dan bestaat de kans dat bij de Vlaamse en lokale administraties cruciale functies uitvallen. Het zou daardoor kunnen dat bepaalde aanvragen niet binnen de gestelde termijnen behandeld worden of dat bepaalde adviestermijnen niet kunnen worden gerespecteerd. Daarbij kan onder meer worden verwezen naar de dwingende termijnen in het Omgevingsvergunningsdecreet van 25 april 2014, de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening van 15 mei 2009, het Natuurbehoudsdecreet van 21 oktober 1997 en het decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid.
Daarnaast kan het ook noodzakelijk blijken om bepaalde procedurele of administratieve verplichtingen, zoals de organisatie van een openbaar onderzoek of de organisatie van een hoorzitting, tijdelijk aan te passen. Er kan bijvoorbeeld voor worden geopteerd om een hoorzitting tijdelijk te vervangen door een schriftelijke procedure.
Hoewel de civiele noodtoestand geldt, is ingegaan op 20 maart 2020 en voorlopig duurt tot en met 17 juli 2020, heeft de Vlaamse regering tot op heden in haar besluit van 20 maart 2020 nog geen concrete maatregelen genomen inzake de opschorting, het stuiten of de verlenging van proceduretermijnen of de tijdelijke aanpassing van procedurele of administratieve verplichtingen.
Niets staat er evenwel aan in de weg dat dit de komende dagen/weken nog kan volgen.
