Lokale besturen in Vlaanderen gaan via 16 pilootprojecten meer inzetten op handhaving van milieu en ruimtelijke ordening. Minister van Omgeving Zuhal Demir heeft daarvoor 460 000 euro vrijgemaakt. De pilootprojecten passen binnen drie prioriteiten: het aanpakken van stikstof, het in stand houden van biodiversiteit en de droogteproblematiek. Uit onderzoek blijkt dat steden en gemeenten nog te weinig gerichte omgevingscontroles uitoefenen. De projecten starten op 1 februari 2023 en lopen tot 31 juli 2024. Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir: Gemeenten zijn lokale bondgenoten in de omgevingshandhaving. Dankzij samenwerking hebben we meer ogen op het terrein en wachten we niet langer op klachten, maar pakken we overtreders actief aan. We mogen niet blijven steken in het maken van plannen, het is nu tijd voor actie. Handhaving op het terrein is meer dan nodig. Goed dat het leertraject start“
Uit een bevraging van lokale besturen, die het Departement Omgeving in 2021 samen met de KULeuven organiseerde, blijkt dat 90 procent van de controles en inspecties door lokale besturen pas gebeurt na klachten. Proactieve controles, of controles op naleving van vergunningen en wettelijke voorschriften, schieten er bij in. Lokale besturen geven gebrek aan tijd en middelen op als reden. Ook bleek uit het onderzoek dat ze nood hebben aan ondersteuning vanuit de gewestelijke instanties om hun handhavingsbevoegdheden efficiënt uit te oefenen. Bedoeling is dat de pilootprojecten een leerproces vormen voor alle lokale besturen en voor de gewestelijke handhavers en inspectiediensten omgeving.
Van hagen tot herinfiltratie
Het Departement Omgeving riep steden en gemeenten in juli 2022 op zelf met voorstellen te komen. Twintig lokale besturen en intergemeentelijke samenwerkingen dienden een project in. Daaruit werden er 16 geselecteerd. Enkele voorbeelden: de stad Oostende wil proactiever controleren op haar maatregel om enkel nog natuurlijke afsluitingen toe te staan die grenzen aan het openbaar domein. Met levende hagen draagt de stad bij aan biodiversiteit. Daarnaast zet ze in op de aanpak van verhardingen, waarvan de nefaste gevolgen zich in een kustgemeente laten voelen.
Voor de gemeente Herzele is de instandhouding van de biodiversiteit en de aanpak van de droogteproblematiek een van de prioriteiten. Via steekproeven zal de gemeente proactieve controles uitvoeren op de bijzondere voorwaarden van omgevingsvergunningen, zoals heraanplanting van bomen en aanleg van groenschermen. Stad Antwerpen gaat dan weer strenger bronbemalingen en grondwaterwinningen op werven controleren en nagaan of herinfiltratie mogelijk is. Dat is belangrijk om droogte tegen te gaan. Projecten waarbij gemeenten samenwerken, worden met een hoger bedrag gesubsidieerd.
De volledige lijst met 16 pilootprojecten is te vinden via https://omgeving.vlaanderen.be/nl/pilootprojecten-omgevingshandhaving
